«انتخابات آزاد» برای «خودی»ها

 حمید مافی

کمتر از سه ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده و حاکمیت همچنان به دنبال یافتن راهکاری که هم حماسه ملی خلق کند و هم دغدغه‌های امنیتی اقتدارگرایان را پاسخ دهد. نظریه پردازان حکومت در ماه‌های گذشته تلاش کرده‌اند تا منتقدان و نیروهای خواستار تغییر وضع موجود را با هشدار و تهدید از حضور به عنوان....................

*نظرات وارده دریادداشت لزوما بیانگر دیدگاه 88 نمی باشد

 کمتر از سه ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده و حاکمیت همچنان به دنبال یافتن راهکاری که هم حماسه ملی خلق کند و هم دغدغه‌های امنیتی اقتدارگرایان را پاسخ دهد. نظریه پردازان حکومت در ماه‌های گذشته تلاش کرده‌اند تا منتقدان و نیروهای خواستار تغییر وضع موجود را با هشدار و تهدید از حضور به عنوان نامزد انتخاباتی بر حذر دارند و بازی انتخابات را میان نیروهای خودی سازماندهی کنند.

اما سخنان سالیانه رهبر جمهوری اسلامی در مشهد، برخی از ناظران سیاسی ایران را بر آن داشت تا با نگاهی خوش بینانه گفته‌های او را «چراغ سبز» برای وروود اصلاح طلبان و همه جریان‌های سیاسی درون نظام جمهوری اسلامی به انتخابات قلمداد کنند.

در حالی که رهبر جمهوری اسلامی پس از پیام نوروزی خود، در مشهد سخنان محمود احمدی‌نژاد در باره «تنها یک رای» رهبر را تکرار کرد و مدعی شد که هیچ یک از نامزدهای احتمالی انتخابات «وابسته» به او نیستند و همه گروه‌های سیاسی برای ورود به انتخابات آزاد هستند، دیگر سخنگویان اقتدارگرایان به فاصله کوتاهی تلاش کردند تا سخنان خامنه‎ای را تفسیر کنند.

رمزگشایی از سخنان رهبری

هرچه که بخشی از اصلاح طلبان تلاش کردند تا خوش بینانه به سخنان رهبر جمهوری اسلامی نگاه کنند، در آن سو اقتدارگرایان حاکم رویه چهار سال گذشته خود را ادامه دادند. احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر از «سوء برداشت» نسبت به گفته‌های عالیترین مقام نظام انتقاد کرد.

او گفته است: "برخی از سخنان نوروزی رهبر انقلاب درخصوص حضور همه سلایق سیاسی سوء استفاده کرده و به دلخواه خود این معنا را برداشت کردند که جریان‌های ساختارشکن و قانون‌گریز هم می‌توانند کاندیدا معرفی کنند." اما به اعتقاد احمد خاتمی، کسانی «حق» دارند در انتخابات مشارکت داشته باشند که چارچوب اصول‎گرایی و نظام را با همه باید‌ها و نبایدهای آن پذیرفته‌اند.

رئیس فراکسیون روحانیون مجلس هم گفته است: "منظور رهبری از حضور همه سلایق و گروه‌های سیاسی این است که شهروندان مشارکت گسترده‌ای در پای صندوق‌های رای داشته باشند تا دشمن ناامید شود." رضا آشتیانی خواستار توجه همه برای جلوگیری از آنچه که در سال ۸۸ اتفاق افتاد، شده و افزوده است: "وظیفه همه افراد و نهادها است که نسبت به این مساله هوشیار باشند و نگذارند اتفاقات آن سال تکرار شود. "

اما یدالله جوانی آدرس دقیق تری در باره کسانی که حق شرکت در انتخابات را دارند، داده؛ او با بیان اینکه وظیفه سپاه دفاع از دستاوردهای انقلاب است، گفته: در سال های گذشته «جریان دوم خرداد و اصلاح طلبان» هم از مسیر انقلاب خارج شده‌اند.

مشاور عالی فرمانده سپاه پاسداران همچنین با انتقاد این جریان از دخالت سپاه در انتخابات را دلیل خروج آن‌ها از نظام عنوان کرده و افزوده است: "سپاه مراقب است تا این جریان‌ها در انتخابات دستاوردهای انقلاب را مورد هجوم قرار ندهند."

نیش‌های احمدی‌نژاد

همه نگرانی اقتدارگرایان پیرامون انتخابات به نیروهای اصلاح طلب باز نمی‌گردد بلکه نهادهای نظارتی و امنیتی نگران بازی دولتی‌ها و آنچه که خود «جریان انحرافی» می‌خوانند، در انتخابات خرداد ماه امسال هستند.

سپاه پاسداران که در انتخابات سال ۸۸ همه توان خود را برای حفظ احمدی‌نژاد به کار گرفت، حالا به دنبال یافتن راهی برای حذف او از قدرت و کنترل تیم انتخاباتی دولت در روزهای آینده است.

برای همین است که در ماه‌های گذشته رسانه‌های تحت کنترل سپاه پاسداران و بیت رهبری بدون توجه به اینکه در چهار سال پیش، رهبر جمهوری اسلامی دیدگاه احمدی‌نژاد را به خود نزدیک‌تر دانست، تلاش دارند تا جریان سیاسی نزدیک به او را همسو با جنبش سبز بدانند و در اندیشه مهار آن باشند.

حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان و منصوب رهبری در این روزنامه در آخرین سرمقاله‌ای که سال گذشته نوشت، از رد صلاحیت قطعی مشایی خبر داد. محمد حسن صفار هرندی، وزیر سابق ارشاد و عضو اسبق سردبیری کیهان نیز در گفت‌و‌گو با روزنامه جوان گفت: "دولت نباید انتظار تائید صلاحیت مشایی را داشته باشد."

اکنون اما پس از آنکه احمدی‌نژاد در پیام نوروزی خود اعلام کرد که دولت به دنبال برگزاری «انتخابات سالم» و «پرشکوه» است، اسفندیار رحیم مشایی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایرنا گفته است: "دولت ذره‌ای در برابر هر تلاشی ولو مذبوحانه برای ایجاد خدشه در سلامت انتخابات کوتاه نخواهد آمد."

برای همین است که فرماندهان سپاه در شرایطی که بر بیطرفی خود در انتخابات تاکید می‌ورزند، در مقابل هشدار می‌دهند که نسبت به رفتار انتخاباتی جریان همسو با دولت ساکت نمی‌مانند و اقدام پیشگیرانه انجام خواهند داد.

انتخابات، دغدغه امنیتی نظام

یک سال پس از انتخابات خرداد ۸۸ بود که رهبر جمهوری اسلامی گفت: "انتخابات نباید به دغدغه امنیتی نظام تبدیل شود." در همین راستا، نهادهای مجری و ناظر با همراهی نظامیان تلاش کردند تا انتخابات مجلس نهم را در غیاب رقبای انتخاباتی به آرام‌ترین شکل ممکن برگزار کنند.

این بار اما به نظر می‌رسد که پروژه آن‌ها برای تکرار این تجربه امکان پذیر نیست. از یک سو دولت در مقام مجری انتخابات خود یک نامزد ویژه دارد که ممکن است از زیر تیغ نظارت استصوابی به سلامت نگذرد و اگر این مرحله را از سر بگذراند، دولت در مقام مجری انتخابات این بار با ناظران همسو و هم نظر نیست. از سوی دیگر زمزمه‌های حضور اصلاح طلبان و خاتمی در انتخابات، خواب برگزاری انتخابات آرام را آشفته کرده است.

برای همین است که مقام‌های نظامی از آمادگی کامل نیروهای امنیتی برای کنترل انتخابات خبر می‌دهند؛ نماینده ولی فقیه در بسیج اگر چه از عدم حمایت این نهاد از نامزدی خاص می گوید، اما می‌افزاید: "وظیفه بسیج تببین گفتمان رهبری و اصول گرایی است. بسیج و سپاه گفتمان امام و رهبری را در بین آحاد جامعه تبیین می‌کنند و تمام ظرفیت خود را برای روشنگری فضای جامعه و معیارهای انقلاب و نظام را به کار خواهیم گرفت." سال گذشته هم علی سعیدی، نماینده ولی فقیه در سپاه و برخی دیگر فرماندهان این نهاد، از «مهندسی انتخابات» توسط این نهاد نظامی سخن گفته بودند.