سید ضیاء الدین احتشام1-- مسعود ده نمکی که مدت هاست تغییر شغل داده و در کسوت کارگردان فعالیت می کند ، از ابتدای سال جاری که اولین سریالش - دارا و ندار - بر روی آنتن سیما رفته ، مدام در حال تاختن بر این و آن است و تو گویی "دارا و ندار" جزو مقدسات است که اگر کسی بگوید بالای چشم اش ابروست ، باید دمار از روزگارش در آورد و به هزار طعنه و دشنام نواختش!
اخیراً هم کارگردان تازه کار ما ، به نظرسنجی ها تاخته و آنها را "نظرسازی" خوانده است ، زیرا همه نظرسنجی ها حاکی از آنند که از بین سه سریال "چاردیواری، زن بابا و دارا و ندار" ، این آخری با کمترین اقبال مواجه بوده است.این در حالی است که آرای اندک "دار و ندار" در نظرسنجی های مختلف ، فقط یک دلیل دارد و آن این که مردم این سریال را در مقایسه با دو سریال دیگر ،کمتر...
1 - مسعود ده نمکی که مدت هاست تغییر شغل داده و در کسوت کارگردان فعالیت می کند ، از ابتدای سال جاری که اولین سریالش - دارا و ندار - بر روی آنتن سیما رفته ، مدام در حال تاختن بر این و آن است و تو گویی "دارا و ندار" جزو مقدسات است که اگر کسی بگوید بالای چشم اش ابروست ، باید دمار از روزگارش در آورد و به هزار طعنه و دشنام نواختش!
اخیراً هم کارگردان تازه کار ما ، به نظرسنجی ها تاخته و آنها را "نظرسازی" خوانده است ، زیرا همه نظرسنجی ها حاکی از آنند که از بین سه سریال "چاردیواری، زن بابا و دارا و ندار" ، این آخری با کمترین اقبال مواجه بوده است.
این در حالی است که آرای اندک "دار و ندار" در نظرسنجی های مختلف ، فقط یک دلیل دارد و آن این که مردم این سریال را در مقایسه با دو سریال دیگر ،کمتر پسندیده اند ، کما این که همه ساله در نوروز ، یک سریال در قعر جدول نظر سنجی ها قرار می گیرد و قرار نیست که در پایان تعطیلات نوروزی ، کارگردانی که سریالش کمتر مورد توجه بوده ، همه را متهم به دروغ گویی و جعل و نظرسازی کند.
البته قطعا تعدادی از بینندگان تلویزیون هم دار و ندار را بهتر از بقیه دانسته اند که نظر آنها نیز هر چند در اقلیت باشند به اندازه نظر دیگران محترم است.
با این حال به نظر می رسد نوعی خودشیفتگی گریبان ده نمکی را گرفته که گوشش به هیچ نقدی بدهکار نیست و هر کس نقدی درباره سریالش می نویسد ، به نویسنده می تازد و بدخواه و مغرض و جاهل می نامدش و در وبلاگش صراحتاً در این باره چنین می نویسد: "حیف که نمی شود سطل آشغال آتش زد!" و یا نقدها را "فحش" می خواند و منتقدان را "مغرضان"ی "بدخواه" که گرفتار "حجاب" اند و نمی توانند هنرش را ببینند و متواضعانه! در پست دیگری در وبلاگش می نویسد:
«من از بد خواهان توقع انصاف ندارم و می دانم که چه چیز باعث دلخوری آنهاست و به قول شاعر
چون غرض آمد هنر پوشیده شد
صد حجاب از دل به سوی دیده شد
این حجاب اجازه قضاوت صادقانه به آنها را نمی دهد اما به هر حال حرفهای آنها را هم می خوانم شاید نکته آموزنده ای بین فحش هایشان باشد.»
گویا ایشان هنوز متوجه نیست که مورد نقد واقع شدن ، از لوازم کار هنری است و کسی که وارد این وادی می شود "باید" نقد پذیر باشد و الا محکوم است به درجا زدن و پسرفت.
و نیز در تمجید از سریال خود می نویسد که هر شب بعد از پخش هر قسمت سریال ، مردم تا صبح تماس می گیرند و هق هق گریه می کنند و جالب تر این که میگوید با این گریه های مردم فقیر ، خستگی از تنش در می رود!
2 - یکی از دلایلی که ده نمکی برای اثبات موفقیت خود ذکر می کند این است که اگر در گوگل اسم دارا و ندار را سرچ کنیم نیم میلیون گزاره در اختیار مخاطب قرار می دهد.
این در حالی است که احتمالاً خود ایشان نیز می داند که این نیم میلیون ، همه متعلق به سریال دار و ندار نیست و در سراسر وب فارسی ، هر متنی که در آن کلمه " دارا" یا کلمه " ندار " وجود دارد ، در جست و جو می آید کما این که اگر عصر ایران را سرچ کنیم ، همه گزینه ها متعلق به عصرایران نیست و هر جا کلمه عصر و ایران باشد را نیز در نتیجه جست و جو ها مشاهده می کنیم.
وانگهی بالا بودن تعداد گزینه ها در موتورهای جست و جو که دلیل مثبت بودن یک اثر نیست و ای بسا بسیاری از گزینه ها مربوط به انتقادات و مخالفت ها باشد.گذشته از همه این ها اگر برخی کلمات "نه چندان مناسب" را هم سرچ کنیم ،با رکوردی بسیار بالاتر از دارا و ندار ده نمکی مواجه می شویم ؛ آیا آنها از اثر استاد برترند؟!
3 - اخراجی های 2 و 1 ، بسیار پر فروش بودند و ده نمکی مدام برای این که ثابت کند کارگردان قابلی است ، فروش بالای این دو فیلم را به رخ می کشد و آن را با فروش دیگر فیلم ها مقایسه می کند تا شاید ثابت شود او برترین کارگردان تاریخ ایران است مردم ایران هم لابد باید خدای خود را کلی شاکر باشند که در زمان حیات استاد زندگی می کنند و شانس تاریخی دیدن آثار ایشان را دارند.
این در حالی است که اساساً پر فروش بودن ، الزاماً نشانه کیفیت بالای یک فیلم نیست . به عنوان مثال فیلمی مانند "کلاه قرمزی و پسر خاله" که در زمان اکران خود رکورد فروش سینمای ایران را شکست ، آیا یک شاهکار هنری بود ؟ پاسخ قطعاً منفی است و این فیلم نیز مانند اخراجی ها چون مردم را می خنداند ، پر فروش شد ؛ همین!
اگر رکورد فروش را زدن ملاک باشد ، آن گاه فیلمی مانند "خاکستر سبز" حاتمی کیا را باید اثری ناموفق دانست و اخراجی های ده نمکی را شاهکار هنری! ولی به راستی کدام کارشناس سینمایی زیر بار این نتیجه مضحک می رود؟
پرفروش بودن ، صد البته توفیق مهمی است ولی ملاک اصلی نسیت و اگر نیک بنگریم "اخراجی ها" ، کاری کرده که قبل از آن "کلاه قرمزی و پسرخاله" و "مرد عوضی" انجام داده اند.( با این تفاوت که کارگردانان هیچ کدام از آثار قبلی ، این قدر از خود متشکر نبودند و این قدر به منتقدانشان بد و بیراه نمی گفتند.)
4 - اخراجی ها ، نه به دلیل ساختار هنری ، کارگردانی قوی ، تکنیک های سینمایی و حتی فیلمنامه قوی که به دلیل آن که مجموعه ای از جوک ها (و نه طنز) را در خود جمع کرده بود و از بازیگران محبوب استفاده می کرد ،موفق به فتح گیشه شد.
به عنوان مثال هر کسی در یک جمع این جمله را که قبلاً شنیده بگوید ، حتماً همه می خندند:"برای غافلگیری اموات صلوات!" ؛ ده نمکی هم دقیقاً همین کار را کرده است و جوک ها و شوخی هایی که رزمنده ها در جبهه با یکدیگر داشته اند را پشت سرهم و با غلظت بیشتر ردیف کرده و نیز شوخی های کوچه بازاری مانند تشبیه باد معده به گاز شیمیایی را بدان افزوده تا مخاطب یکی دو ساعتی را بخندند.
جالب است که اگر برخی شوخی ها مانند همین مورد شیمیایی به طور معمول بیان شوند ، نشانه بی ادبی فرد هستند ولی اگر جلوی دوربین گفته شوند ، می شوند اثر هنری و هیچ کس هم حق ندارد به آن اعتراض کند و اگر هم اعتراض کند ، حتماً آدم بی جنبه و بی شخصیتی است!
مخلص کلام آن که این نوشتار نه نقدی بر دارا و ندار که انتقادی است بر رفتارهای تند کارگردان آن که تصور می کند مردم و رسانه ها تنها حقی که در قبال این سریال - که با پول مردم ساخته شده است -دارند ، این است که آن را تماشا کنند و سخنی جز در مدح آن و سازنده اش بر زبان نرانند .
این ، رویکردی است که اگر جلوی آن گرفته نشود و تبدیل به رویه شود ، تبعات فرهنگی ناگواری را در پی خواهد داشت و عاقلان را اشارتی کافی است!
5 - ... و پایان سخن این دعا که خدایا قبل از آن که به ما موقعیت و نعمتی بدهی ، ظرفیت اش را به ما ارزانی دار.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر