مریم مدنی
اجلاس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها در دهه اول شهریور امسال در تهران برگزار خواهد شد و ایران برای دوره ای سه ساله ریاست آن را برعهده خواهد گرفت. قبل از آن نشست وزرای خارجی جنبش غیرمتعهدها قرار است در مصر برگزار و در آن آن ریاست جنبش به ایران منتقل شود. جنبش کشورهای غیرمتعهد در سال ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۳۴۰ خورشیدی در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین....................
*نظرات وارده در یادداشت لزوما بیانگر دیدگاه 88 نمی باشد
اجلاس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها در دهه اول شهریور
امسال در تهران برگزار خواهد شد و ایران برای دوره ای سه ساله ریاست آن را
برعهده خواهد گرفت.
قبل از آن نشست وزرای خارجی جنبش غیرمتعهدها قرار است در مصر برگزار و در آن آن ریاست جنبش به ایران منتقل شود.
جنبش کشورهای غیرمتعهد در سال ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۳۴۰ خورشیدی در
اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه
در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه سرمایه‌داری، قرار داشتند، تشکیل شد.
ایران نیز که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو از عضویت در این
جنبش محروم مانده بود در سال ۱۹۷۹ پس از پبروزی انقلاب به جنبش عدم تعهد
پیوست.
اکنون قرار است نشست دوره‌ای اعضای این اجلاس در شهریور ماه در شهر
تهران برگزار شود و به گفته برخی مقامات جمهوری اسلامی، برگزاری این اجلاس
اهمیت بسیار زیادی برای کشور دارد.
حسن قشقاوی، معاون وزير امور خارجه در امور كنسولي، پارلماني و ايرانيان
در این مورد گفته که قرار است در شهريورماه، بزرگترين واقعه ديپلماتيك در
تاريخ ايران اتفاق بيافتد زيرا سران بيش از 118 كشور عضو عدم تعهد، مدعوين
اين اجلاس خواهد بود.
به گفته وی اين نشست بعد از مجمع عمومي سازمان ملل، بزرگترين نشست
ديپلماتيك بين المللي بوده و ايران آمادگي كامل براي اين ميزباني تاريخي را
دارا است و با توجه به فرصت كوتاه باقي مانده، ضروري است همه توجهات و
ظرفيت‌هاي كشور صرف اين امر مهم شود.
رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در مورد اهمیت این اجلاس
برای ایران به تازگی چنین اظهار نظر کرده است:« فکر می‌کنیم جنبش
غیرمتعهدها با 118 عضوتوانایی بسیار بالایی برای تاثیرگذاری درعرصه
بین‌الملل و رسیدگی به بحران‌ها دارد.»
به گفته وی باید از ظرفیت همه کشورهایی که به دنبال استقلال خود و قطع
وابستگی به قدرت‌ها هستند و خود را متعهد به این قدرت ها نمی‌دانند،
استفاده کرد.
ارزیابی دکتر خاوند
فریدون خاوند، تحلیلگر سیاسی مقیم پاریس درباره اهمیت این نشست برای
حکومت به ندای سبز آزادی می‌گوید: «در شرایط فعلی و با توجه به موقعیت
ایران در منطقه و در جهان، برگزاری این نشست در تهران برای جمهوری اسلامی
اهمیت بسیار زیادی دارد؛ ایران سعی دارد کشورهای عضو را متقاعد کند که در
اعلامیه نهایی این اجلاس بر حق کشورهای جهان سوم به دستیابی به انرژی
هسته‌ای تاکید کنند و نیز تلاش خواهد کرد که مساله فلسطین را در قلب مسائل
قرار دهد و کشورهای عرب و اسلامی را وادارد که با دفاع از فلسطین به نوعی
از مواضع جمهوری اسلامی دفاع کنند.»
اما به اعتقاد این صاحب‌نظر اقتصاد سیاسی بعید است که این نشست بتواند
برای ایران نتایج دلخواه را به ارمغان بیاورد چرا که دیپلماسی کشورهای
منطقه به صورتی است که با توجه به بحران سوریه تلاش خواهند کرد در دام
تهران نیفتند و اجازه ندهند که جمهوری اسلامی به اهداف خود دست یابد.
هزینه‌های کمرشکن اجلاس برای ایرانیان
هرچند که خاوند در گفت‌وگو با ندای سبز آزادی تاکید می‌کند که به دلیل
انزوای بی سابقه ایران از لحاظ منطقه‌ای و جهانی که هرگز بعد از انقلاب به
این صورت سابقه نداشته، جمهوری اسلامی همه تلاش خود را به کار می‌گیرد تا
موفق شود؛ اما اگر تهران به نتایج دلخواه نرسد هزینه‌های اقتصادی زیادی را
برای خروج از انزوا متحمل شده و هم ناموفق مانده است.
به گفته یک مقام سازمان میراث فرهنگی هزینه حضور هفت هزار مهمان اجلاس
سران عدم تعهد در تهران در زمینه اسکان٬ گردشگری و سایر خدمات مربوط به این
حوزه بیش از ۵۰ میلیون دلار (۱۰۰ میلیارد تومان) شده است.
هرچند منوچهر جهانیان٬ معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگ این هزینه‌ها
را نوعی درآمد گردشگری برای ایران خوانده اما به گفته صاجبنظران برگزاری
این اجلاس در شرایط تحریم و فشار اقتصادی در ایران، هزینه‌ای بی دلیل است.
جهانیان گفته برای مهمانان این اجلاس سه هزار و ۵۳۳ اتاق و سوئیت و شش
هزار و ۶۵۲ تخت در نظر گرفته شده که هزینه آن بالغ بر ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار
دلار (۲۴ میلیارد تومان) است.
این مقام مسئول٬ دیگر هزینه‌های مربوط به حضور مهمانان شرکت کننده در
اجلاس مذکور را ۳۸ میلیون دلار (۷۶ میلیارد تومان) در حوزه گردشگری و
مجموعه‌های وابسته به آن اعلام کرده است.
همچنین سایت دی نیوز در گزارشی سایت از خرید ۵۰ میلیارد
تومانی ۲۰۰ خودروی بنز فوق لوکس و اجاره ۷۰۰ سوئیت، خانه و هتل گران‌قیمت
در شمال شهر تهران برای شرکت کنندگان در اجلاس سران عدم تعهد خبر داد.
و این همه، بجز تعطیلی پایتخت برای حدود یک هفته و هزینه‌های حاشیه‌ای
مراسم (مانند تامین امنیت هیات های دیپلماتیک) است. ریخت و پاش غریبی که
برای برگزاری این اجلاس صورت می گیرد از دید ناظران سیاسی هیچ نسبتی با
منافع مترتب بر آن برای حاکمان جمهوری اسلامی ندارد.
اجلاس قرار است نهم و دهم شهریور (پنج شنبه و جمعه) برگزار شود. اگر عید
فطر دوشنبه ی این هفته باشد، با احتساب دو روز تعطیلی در نظر گرفته شده،
عملا تهران حدود 10 روز تعطیل خواهد شد.
دکتر فریدون خاوند معتقد است که هزینه‌های اقتصادی این نشست در شرایط
فعلی و زیر فشار تحریم خیلی سنگین است اما با توجه به هزینه‌های سیاسی که
دولت جمهوری اسلامی به آن امید بسته، می‌توان دلیل چنین اقدامی را فهمید.
مصر، نگران ارتباط با تهران
هنوز معلوم نیست هیات‌های نمایندگی که در این کنفرانس شرکت می‌کنند از
لحاظ سیاسی چه وزنی دارند و چه مقاماتی به این اجلاس خواهند آمد. خبرهایی
در مورد حضور محمد مرسی، رئیس جمهور مصر و رئیس فعلی کشورهای عدم تعهد در
این اجلاس منتشر شده است.
دکتر خاوند در این مورد توضیح می‌دهد: «مرسی در شرایط سختی قرار گرفته
است. از یک نظر تضاد شدیدی با جمهوری اسلامی بر سر مساله سوریه دارد و
حضورش در تهران ممکن است سازمان اعتراض سازمان اخوان المسلمین را برانگیزد.
از سویی برای مرسی مهم است که بعد از سقوط مبارک، تغییراتی در سیاست خارجی
مصر به وجود آورد که یکی از آنها نزدیک شدن به ایران یا حداقل ایجاد رابطه
عادی با ایران است. از سوی دیگر مرسی نگران برهم خوردن ارتباط کشورش با
ترکیه است که به عنوان یکی از مخالفان اصلی بشار اسد شناخته می‌شود و در
صورت سفر مرسی به تهران، رابطه مصر با ترکیه در تضاد قرار می‌گیرد.»
وی در ادامه توضیح می‌دهد: «در نشست پانزدهم کشورهای عضو عدم تعهد که در
سال 2009 در شرم‌الشیخ مصر برگزار شد، چهره‌هایی مانند مبارک، بن‌علی،
قذافی و بشار اسد حضور داشتند که خود حسنی مبارک هم این نشست را اداره
می‌کرد. اما در نشست شانزدهم که امسال در تهران برگزار می‌شود، حضور یا عدم
حضور بشار اسد یکی از مسائل مهم است. هرچند وی رسما برای شرکت در این نشست
دعوت شده اما در شرایط فعلی معلوم نیست چگونه بتواند در آن شرکت کند. چون
کشورهای عرب عضو سازمان کنفرانس اسلامی، عضویت سوریه را به حالت تعلیق
درآورده‌اند و بعید است که با این وضع بشار اسد به کنفزانس شانزدهم کشورهای
عضو عدم تعهد هم بیاید.»
بزرگترین رویداد سیاسی جمهوری اسلامی به گفته مقامات ایران، قرار است در
دهه اول شهریور ماه در تهران رخ دهد، هرچند به باور فریدون خاوند، جنبش
عدم تعهد در سال‌های 50 و 60 و حتی 70 میلادی خیلی مهم بوده و از نظر سیاسی
برای مبارزه با استبداد نوع شرقی ویژه بوده، چون شخصیت‌های مهمی چون جواهر
لعل نهرو، سوکارنو و جمال عبدالناصر آن را نمایندگی می‌کرده‌اند. از سویی
نام این جنبش هم در آن زمان پرمعنا بوده چون هیچ وابستگی به بلوک غرب و شرق
نداشته است. اما با فروریزی دیوار برلین و از بین رفتن شوروی، دیگر تعهد
معنی نمی‌دهد و جهان دو قطبی هم وجود ندارد. به همین دلیل برگزاری اجلاس
سران کشورهای عضو عدم تعهد، مراسم دوره ای و رسمی است که به تدریج از رواج
می‌افتد.
پیام ده ها کنشکر سیاسی به سران عدم تعهد
در آستانه ی اجلاس، ده ها فعال سیاسی در نامه ای خطاب به سران عدم تعهد
با اشاره به «نقض روزانه حقوق بشر در ایران» درخواست کردند: «با بازنگری در
برنامه سفرتان به تهران برای شرکت در شانزدهمین اجلاس سران کشورهای غیر
متعهد ،با منظور داشتن بحث در باره حقوق بشر در ایران، درجهت بهبود شرایط
بحرانی موجود در ایران گامی بردارید.»
امضاکنندگان نامه با اشاره به سرکوب های متعاقب انتخابات ریاست جمهوری
1388 و بازداشت صدها فعال سیاسی و نیز رهبران جنبش سبز نوشتند: «اهداف جنبش
عدم تعهد در سطح بین المللی به نتیجه نخواهد رسید مگر زمانی که کشورهای
عضو این جنبش در مسیر استقرار دموکراسی و احترام به حقوق اساسی شهروندان
خود قرار گرفته باشند. آقای موسوی نخست وزیر و آقای کروبی سخنگوی پارلمان، و
بسیاری دیگر، از جمله وکلا، معلمان، دانشجویان و کنشگران حقوق زنان و
کارگران که برای برگزاری یک انتخابات عادلانه و آزاد ایستادگی کرده اند،
اینک در زندان ها مورد اذیت و آزار قرار دارند و شایسته حمایت هستند.»
عبدالعلی بازرگان، محمد برقعی، فاطمه حقیقت جو، احمد سلامتیان، احمد
صدری، مهدی فتاپور، مسعود حسن فرشتیان، مرتضی کاظمیان، محسن کدیور، ملیحه
محمّدی، علی مزروعی، علی‌اکبر موسوی خوئینی، فرخ نگهدار، سید ابراهیم
نبوی، و حسن یوسفی اشکوری، و دیگر امضاکنندگان تصریح کرده اند: «با توجه به
هدف های عام کنفرانس جنبش عدم تعهد در جهت ثبات و تنش زدایی در صحنهء بین
المللی، باید توجه داشت که احترام به حقوق اساسی شهروندان هر کشور به ثبات
آن کشور کمک کرده و به پیشبرد صلح و امنیت جهانی می انجامد. با
توجه به شرایط خطرناکی که گریبانگیر ملت ایران شده است، از شما تقاضا
داریم که هنگام شرکت در شانزدهین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد،
نگرانی خود دربارهء زندانیان سیاسی را به مسئولان ایران ابلاغ فرمایید. از
آنان بخواهید که به زندانیان سیاسی، از جمله نخست وزیر موسوی، همسر ایشان، و
سخنگوی پارلمان، کروبی حق ملاقات داده و بیدرنگ آنان را آزاد کنند.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر